مقدمه
جهان تولید صنعتی در سال ۲۰۲۵ به سمت مدل‌هایی حرکت کرده که سرعت، انعطاف و کاهش ضایعات را هدف قرار می‌دهند. یکی از مدل‌های در حال رشد، تولید بر اساس تقاضا (On-Demand Manufacturing) است؛ مدلی که با کمک فناوری‌های جدید، امکان ساخت قطعات دقیق بدون نیاز به تولید انبوه یا ذخیره‌سازی در انبار را فراهم کرده است.
تولید بر اساس تقاضا چیست؟
در این مدل، قطعات فقط زمانی تولید می‌شوند که سفارش واقعی برایشان ثبت شده باشد. این رویکرد برخلاف تولید سنتی است که بر پایه انبوه‌سازی و پیش‌تولید استوار است.
عوامل رشد این مدل در سال ۲۰۲۵
- کاهش هزینه‌های انبارداری و مواد اولیه
- پیشرفت ماشین‌کاری دیجیتال (CNC، چاپ سه‌بعدی)
- افزایش دقت در طراحی سفارشی CAD
- تحلیل سریع داده‌ها با هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی زمان تولید
مزایای تولید بر اساس تقاضا
- کاهش اتلاف منابع: چون فقط چیزی تولید می‌شود که واقعاً نیاز است.
- انعطاف بالا در طراحی: قطعات می‌توانند به‌راحتی با تغییر نیاز بازار یا طراحی، اصلاح شوند.
- دسترسی جهانی: مشتری از هرجای دنیا می‌تواند سفارشی ایجاد کند و به نزدیک‌ترین مرکز تولیدی ارجاع شود.
چالش‌های این رویکرد
- نیاز به زیرساخت دیجیتال قوی
- وابستگی به دقت در طراحی و انتقال اطلاعات
- نبود استانداردهای یکسان برای تبادل CAD بین پلتفرم‌ها
- نیاز به مدل‌سازی اقتصادی جدید برای تیراژ پایین
آینده‌پژوهی: جایگزینی مدل‌های تولید انبوه؟
اگرچه تولید بر اساس تقاضا نمی‌تواند کاملاً جای تولید انبوه را بگیرد، اما در حوزه‌هایی مانند:
- قطعات یدکی خاص
- تجهیزات پزشکی
- ابزارهای صنعتی سفارشی
نقش پررنگی خواهد داشت و احتمالاً به مدل غالب در صنایع متوسط و کوچک تبدیل خواهد شد.